Konkursy Przedmiotowe organizowane przez Śląskiego Kuratora Oświaty w roku szkolnym 2025/2026
- Wojewódzkie Konkursy Przedmiotowe są organizowane dla wszystkich uczniów szkół podstawowych klas IV-VIII z terenu województwa śląskiego.
- Udział w konkursie jest dobrowolny.
- Wszyscy uczniowie uczestniczą w konkursie na jednolitych zasadach.
- Kryteria kwalifikacji uczestników do poszczególnych stopni konkursu dla uczniów szkół podstawowych:
1) do pierwszego stopnia przystępują uczniowie na zasadzie dobrowolności,
2) do drugiego stopnia kwalifikują się uczniowie, którzy na pierwszym stopniu uzyskali co najmniej 80% punktów możliwych do zdobycia,
3) do trzeciego stopnia kwalifikują się uczestnicy stopnia drugiego, którzy na tym stopniu uzyskali co najmniej 85% punktów możliwych do zdobycia.
- Uczestnicy trzeciego stopnia mogą uzyskać tytuł laureata lub finalisty:
1) laureatami zostają uczestnicy, którzy uzyskali co najmniej 90% punktów możliwych
do zdobycia,
2) finalistami zostają pozostali uczestnicy zakwalifikowani do trzeciego stopnia,
którzy uzyskali co najmniej 50% punktów możliwych do zdobycia
Wojewódzkie Konkursy Przedmiotowe dla uczniów szkół podstawowych organizowane przez śląskiego Kuratora Oświaty obejmują i poszerzają treści podstawy programowej kształcenia ogólnego, a szczegółowy zakres wiedzy i umiejętności wymagany na pierwszym stopniu konkursu ustala szkolna komisja konkursowa.
Uczniowie, którzy są zainteresowani udziałem w Konkursach powinni zapoznać się z opracowanymi zakresami wymagań z poszczególnych przedmiotów
Zakres materiału na I etap konkusu z każdego przedmiotu przekażą nauczyciele poszczególnych przedmiotów
Regulamin Wojewódzkich Konkursów Przedmiotowych dla uczniów szkół podstawowych woj. Śląskiego w roku szkolnym 2025/2026 oraz zakres wiedzy i umiejętności oraz wykaz literatury z poszczególnych przedmiotów
Informacje dotyczące organizacji konkursów przedmiotowych dla uczniów szkół podstawowych województwa śląskiego w roku szkolnym 2025/2026
Archiwalne arkusze konkursowe Wojewódzkich Konkursów Przedmiotowych
https://kuratorium.katowice.pl/index.php/szkoly-i-organy-prowadzace/archiwalne-arkusze-konkursowe-wojewodzkich-konkursow-przedmiotowych/
ZAKRES WYMAGAŃ NA PIERWSZY STOPIEŃ WOJEWÓDZKICH KONKURSÓW PRZEDMIOTOWYCH DLA UCZNIÓW SZKÓŁ PODSTAWOWYCH, ORGANIZOWANYCH PRZEZ ŚLĄSKIEGO KURATORA OŚWIATY
WYMAGANIA- I etap
JĘZYK POLSKI (02.10.2025r.)
Zakres Treści:
1.Kształcenie literackie i kulturowe.
Uczeń:
1) Określa:
- a) tematykę oraz problematykę utworu;
- b) nadawcę i odbiorcę (adresata wypowiedzi).
2) Rozróżnia narrację pierwszoosobową i trzecioosobową oraz określa ich funkcje
w utworze.
3) Wyróżnia elementy świata przedstawionego w utworze, w tym: zdarzenia, sytuacje, wątki
(główne, poboczne), postacie (pierwszoplanowe, drugoplanowe, epizodyczne), określa czas
i miejsce przedstawionych zdarzeń.
4) Rozpoznaje fikcję literacką; rozróżnia elementy realistyczne i fantastyczne w utworach.
6) Przedstawia własne rozumienie utworu i uzasadnia przyjęte stanowisko.
8) Objaśnia znaczenia dosłowne i przenośne w tekstach.
9) Rozpoznaje rodzaje literackie, określa ich cechy, przypisuje utwór do rodzaju literackiego.
10)Rozróżnia gatunki epiki, takie jak: powieść, opowiadanie, dziennik, pamiętnik.
13)Analizuje i interpretuje teksty literackie oraz inne teksty kultury, w tym ikoniczne: obraz,
plakat, grafika, fotografia.
15) Rozpoznaje w wypowiedziach związki frazeologiczne pochodzenia mitologicznego, rozumie
ich znaczenie oraz poprawnie stosuje w wypowiedziach.
19)Wskazuje związek treści utworu z tekstem graficznym.
20) Wyodrębnia obrazy poetyckie w utworach lirycznych.
21) Charakteryzuje osobę mówiącą w wierszu (podmiot liryczny), narratora, bohaterów.
22) Rozpoznaje metaforę (ożywienie, uosobienie), porównanie, epitet, wyraz
dźwiękonaśladowczy, powtórzenie, pytanie retoryczne, anaforę, apostrofę i określa ich funkcje.
23) Wskazuje elementy rytmizujące wypowiedź, w tym: wers, rym, strofę, refren.
26) Rozróżnia synonimy, antonimy, homonimy, rozumie ich funkcje w tekście i stosuje
je we własnych wypowiedziach.
- Kształcenie językowe.
Uczeń:
1) Rozpoznaje wypowiedzenia oznajmujące, pytające, rozkazujące.
2) Rozpoznaje zdania pojedyncze rozwinięte i nierozwinięte, zdania złożone, równoważniki
zdania, zdania bezpodmiotowe.
3) Buduje wskazane w punktach 1) oraz 2) wypowiedzenia i je przekształca.
4) Rozróżnia zdania złożone współrzędnie i podrzędnie oraz je tworzy.
5) Wskazuje i tworzy różne typy podmiotów i orzeczeń, przydawek, dopełnień
i okoliczników.
6) Rozróżnia odmienne i nieodmienne części mowy i określa ich funkcje składniowe w
wypowiedzeniu.
7) Rozpoznaje formy przypadków, liczby, osoby, czasu, trybu, strony i rodzaju gramatycznego
odmiennych części mowy.
8) Stopniuje przymiotniki i przysłówki.
9) Stosuje poprawne formy gramatyczne wyrazów odmiennych.
10) Odróżnia czasowniki dokonane od niedokonanych, rozpoznaje nieosobowe formy
czasownika (zakończone na -no, -to, bezokoliczniki, konstrukcje z „się”).
12) Poprawnie używa czasowników w trybach: orzekającym, przypuszczającym oraz
rozkazującym.
13) Stosuje konstrukcję stron czynnej oraz biernej czasownika i przekształca czasowniki
ze strony czynnej na bierną i odwrotnie, odpowiednio do celu oraz intencji wypowiedzi.
14) Wskazuje w wyrazie głoski, litery i sylaby.
- Tworzenie wypowiedzi.
Uczeń:
1) Tworzy spójne wypowiedzi w następujących formach gatunkowych: opowiadanie (twórcze,
odtwórcze), opis (w tym opis przeżyć wewnętrznych), list prywatny, kartka z dziennika,
zaproszenie.
2) Redaguje wypowiedź w oparciu o podaną lekturę oraz własne doświadczenia czytelnicze.
3) Stosuje odpowiednią dla danej formy gatunkowej kompozycję.
5) Odróżnia argument od przykładu.
6) Funkcjonalnie wykorzystuje środki retoryczne.
7) Wykorzystuje wiedzę o języku w tworzonych wypowiedziach, w tym zasady ortografii.
Lektury:
Lektury:
J.R.R. Tolkien „Hobbit, czyli tam i z powrotem”
Wybrane mity greckie, np. o Dedalu i Ikarze, o Tezeuszu i Ariadnie, o Prometeuszu, o Syzyfie, o Demeter i Korze, o Heraklesie.
MATEMATYKA (03.10.2025r.)
Zakres treści:
Działania na liczbach naturalnych, całkowitych, wymiernych.
- Własności liczb naturalnych (cechy podzielności, NWW, NWD).
- Obliczenia praktyczne.
- Potęgi.
- Pierwiastki.
- Tworzenie wyrażeń algebraicznych z jedną i wieloma zmiennymi.
- Przekształcanie wyrażeń algebraicznych. Sumy algebraiczne i działania na nich.
- Obliczenia procentowe.
- Równania z jedną niewiadomą. Zadania tekstowe.
- Własności figur geometrycznych na płaszczyźnie.
- Wielokąty. Pola i obwody wielokątów.
- Geometria przestrzenna - własności. Pola powierzchni i objętość graniastosłupów
JĘZYK ANGIELSKI (06.10.2025r.)
Zakres tematyczny:
Człowiek (dane personalne, wygląd zewnętrzny, okresy życia, cechy charakteru, uczucia, emocje, zainteresowania, rzeczy osobiste, umiejętności);
Miejsce zamieszkania (dom i jego okolica, pomieszczenia i wyposażenie domu, opis domu, prace domowe);
Edukacja (szkoła i jej pomieszczenia, przedmioty nauczania, życie szkoły, uczenie się, przybory szkolne, zajęcia pozalekcyjne);
Praca (popularne zawody i związane z nimi czynności i obowiązki, miejsca pracy);
Życie prywatne, członkowie rodziny, koledzy, przyjaciele, czynności życia codziennego, formy spędzania czasu wolnego, określanie czasu, święta i uroczystości, konflikty i problemy);
Żywienie (artykuły spożywcze, lokale gastronomiczne, posiłki i ich przygotowanie, nawyki żywieniowe);
Zakupy i usługi (rodzaje sklepów, towary i ich cechy, sprzedawanie i kupowanie, środki płatnicze, wymiana i zwrot towaru);
Podróżowanie i turystyka (środki transportu, orientacja w terenie, kierunki świata, zwiedzanie, baza noclegowa);
Kultura (święta, obrzędy, tradycje, dziedziny kultury, twórcy i ich dzieła, media);
Sport (dyscypliny sportu, sprzęt sportowy, imprezy sportowe, uprawiania sportu, obiekty sportowe);
Zdrowie (samopoczucie, choroby, ich objawy, leczenie, higiena osobista);
Nauka i technika (korzystanie z podstawowych urządzeń technicznych i technologii informacyjno - komunikacyjnej, odkrycia naukowe, wynalazki);
Świat przyrody (pogoda, rośliny i zwierzęta, krajobraz, pory roku, zagrożenia, ochrona środowiska naturalnego);
Życie społeczne (wydarzenia i zjawiska społeczne).
Kompetencje językowe:
Znajomość środków językowych (leksykalnych, gramatycznych i ortograficznych)
Rozumienie wypowiedzi
Tworzenie wypowiedzi
Reagowanie na wypowiedzi
Przetwarzanie wypowiedzi
Zakres środków gramatycznych:
Przedimek (określony, nieokreślony, zerowy)
Rzeczownik (tworzenie liczby mnogiej regularnej i nieregularnej, rzeczowniki policzalne i niepoliczalne, forma dzierżawcza)
Zaimek (osobowy, dzierżawczy, wskazujący, pytający, nieokreślony)
Przymiotnik (dzierżawczy, stopniowanie przymiotników, użycie so, such, how, too, not enough i what z przymiotnikami, szyk przymiotników w zdaniu, przymiotniki złożone)
Liczebniki główne i porządkowe
Przysłówek (stopniowanie regularne i nieregularne, przysłówek sposobu, stopnia i częstotliwości, miejsce przysłówka w zdaniu, tworzenie przysłówka od przymiotnika)
Przyimek (miejsca, kierunku, odległości, czasu, sposobu, wyrażenie przyimkowe)
Spójnik (and, or, because, if, unless, while, so, before, but, when, although, through, as, however, despite)
Czasownik (bezokoliczniki i formy osobowe, posiłkowe, modalne, regularne i nieregularne, tryb rozkazujący, imiesłów czynny i bierny, Question tags, konstrukcja to be going to do sth, have to, would like to, czasowniki wyrażające uczucia, emocje, upodobania, stany, chęci i czynności, strona bierna, czasowniki złożone)
Składnia:
Zdania oznajmujące, pytające i przeczące,
Użycie czasów: Present Simple, Present Continuous, Past Simple, Past Continuous, Present Perfect Simple, Present Perfect Continuous, Future Simple, Future Continuous, Past Perfect Simple, Past Perfect Continuous)
0, 1 i 2 tryb warunkowy
JĘZYK NIEMIECKI 30.09.2025r.)
Zakres tematów:
człowiek (np. dane personalne, okresy życia, wygląd zewnętrzny, cechy charakteru, rzeczy
osobiste, uczucia i emocje, umiejętności i zainteresowania);
- miejsce zamieszkania (np. dom i jego okolica, pomieszczenia i wyposażenie domu, prace
domowe);
3.edukacja (np. szkoła i jej pomieszczenia, przedmioty nauczania, uczenie się, przybory szkolne,
oceny szkolne, życie szkoły, zajęcia pozalekcyjne);
4.praca (np. popularne zawody i związane z nimi czynności i obowiązki, miejsce pracy, wybór
zawodu);
5.życie prywatne (np. rodzina, znajomi i przyjaciele, czynności życia codziennego, określanie czasu,
formy spędzania czasu wolnego, święta i uroczystości, styl życia, konflikty i problemy);
- żywienie (np. artykuły spożywcze, posiłki i ich przygotowywanie, nawyki żywieniowe, lokale
gastronomiczne);
- zakupy i usługi (np. rodzaje sklepów, towary i ich cechy, sprzedawanie i kupowanie, środki
płatnicze, wymiana i zwrot towaru, promocje, korzystanie z usług); 8) podróżowanie i turystyka
(np. środki transportu i korzystanie z nich, orientacja w terenie, baza noclegowa, wycieczki,
zwiedzanie);
- kultura (np. dziedziny kultury, twórcy i ich dzieła, uczestnictwo w kulturze, tradycje i zwyczaje,
media);
9.sport (np. dyscypliny sportu, sprzęt sportowy, obiekty sportowe, imprezy sportowe, uprawianie
sportu);
10.zdrowie (np. tryb życia, samopoczucie, choroby, ich objawy i leczenie);
- nauka i technika (np. odkrycia naukowe, wynalazki, korzystanie z podstawowych urządzeń
technicznych i technologii informacyjno-komunikacyjnych);
- świat przyrody (np. pogoda, pory roku, rośliny i zwierzęta, krajobraz, zagrożenie i ochrona
środowiska naturalnego);
13.życie społeczne (np. wydarzenia i zjawiska społeczne).
Kompetencje językowe:
1.Rozumienie tekstu pisanego i słuchanego (teksty informacyjne, opowiadania, krótkie wywiady, ogłoszenia, notatki,pytania na rozumienie szczegółowe i ogólne).
2.Tworzenie wypowiedzi pisemnych (notatka, krótki opis, e-mail, dialog, ogłoszenie — zachowanie stylistyki, poprawność językowa i ortograficzna).
3.Rozmowa w języku niemieckim (proste dialogi, odpowiedzi na pytania, opis sytuacji)
Zakres gramatyczny:
- Rzeczownik i rodzajnik
rodzajniki określone i nieokreślone (der/die/das, ein/eine) - w mianowniku, bierniku i celowniku;
liczba mnoga rzeczowników, formy regularne i nieregularne;
użycie zaimków dzierżawczych (mein, dein, sein, ihr …);
rzeczowniki złożone;
wielka litera w zapisie rzeczowników.
- Przymiotnik i przysłówek
stopniowanie przymiotników i przysłówków (schnell - schneller - am schnellsten);
podstawy odmiany przymiotnika z rodzajnikiem określonym i nieokreślonym;
wybrane nieregularności w stopniowaniu (gut - besser - am besten).
- Czasownik
odmiana czasowników regularnych i nieregularnych w czasie teraźniejszym (Präsens);
odmiana czasowników rozdzielnie i nierozdzielnie złożonych (aufstehen, besuchen);
czasowniki zwrotne (sich waschen, sich freuen);
czasowniki modalne (dürfen, können, mögen, müssen, sollen, wollen) - w czasie teraźniejszym;
czasownik sein i haben
Perfekt czasowników regularnych, nieregularnych, z czasownikiem posiłkowym haben/sein;
podstawowe użycie Präteritum (było/był - war, hatte, konnte, musste …
Futur I z werden + bezokolicznik (ich werde lernen).
tryb rozkazujący (Imperativ) w 2. i 3. osobie (du, ihr, Sie);
tryb przypuszczający Konjunktiv II dla czasowników modalnych (ich möchte, ich könnte);
konstrukcje lassen + bezokolicznik, es gibt.
- Zdanie i składnia
szyk prosty (podmiot + orzeczenie + reszta);
szyk przestawny (orzeczenie na drugim miejscu, np. Heute gehe ich …);
szyk pytający - pytania tak/nie oraz pytania z wyrazem pytającym (wo, wann, wie …);
szyk w zdaniach współrzędnych z und, oder, aber, denn;
szyk w zdaniach podrzędnych z dass, weil, wenn, obwohl;
użycie zaimków pytających i względnych (wer, was, welcher, wo, was für ein …)
- Przyimki i przypadki
przyimki z Akkusativem (durch, für, gegen, ohne, um);
przyimki z Dativem (aus, bei, mit, nach, seit, von, zu, gegenüber);
przyimki z Akkusativem lub Dativem (an, auf, hinter, in, neben, über, unter, vor, zwischen);
określanie miejsca i kierunku z odpowiednim przypadkiem.
- Liczebniki
liczebniki główne do milionów;
liczebniki porządkowe;
daty, godziny, wiek, ceny.
- Zaimki
osobowe w mianowniku, bierniku i celowniku (ich, mich, mir …);
zaimki dzierżawcze (mein, dein, sein …) - odmiana przez przypadki;
zaimki wskazujące i pytające (dieser, jener, welcher, was für ein);
zaimki zwrotne.
- Inne zagadnienia
zdania bezokolicznikowe z zu (ohne … zu, um … zu, anstatt … zu);
podstawowe spójniki i partykuły modalne (doch, ja, mal);
szyk zdania w konstrukcjach czasowych (nachdem, bevor).
Ponadto uczeń posiada:
1.wiedzę o krajach, społeczeństwach i kulturach społeczności, które posługują się językiem niemieckim, oraz o kraju ojczystym, z uwzględnieniem kontekstu lokalnego, europejskiego i globalnego;
2.świadomość związku między kulturą własną i obcą oraz wrażliwość międzykulturową.
BIOLOGIA ( 10.10.2025r.)
- Zakres umiejętności
Uczeń:
- wyjaśnia zjawiska i procesy biologiczne zachodzące w organizmach roślinnych i zwierzęcych,
- opisuje, porządkuje i rozpoznaje organizmy roślinne i zwierzęce,
- opisuje i rozpoznaje tkanki,
- określa problem badawczy, formułuje hipotezy, planuje i przeprowadza oraz dokumentuje obserwacje i proste doświadczenia biologiczne,
- określa warunki doświadczenia, rozróżnia próbę kontrolną i badawczą,
- analizuje wyniki doświadczenia lub obserwacji i formułuje wnioski,
- wykorzystuje różnorodne źródła i metody pozyskiwania informacji,
- odczytuje, analizuje, interpretuje i przetwarza informacje tekstowe, graficzne i liczbowe,
- posługuje się podstawową terminologią biologiczną,
- interpretuje informacje i wyjaśnia zależności przyczynowo - skutkowe między zjawiskami, formułuje wnioski,
- przedstawia opinie i argumenty związane z zagadnieniami biologicznymi,
- analizuje związek między własnym postępowaniem a zachowaniem zdrowia oraz rozpoznaje sytuacje wymagające konsultacji lekarskiej,
- przedstawia znaczenie krwiodawstwa i transplantacji narządów.
- Zakres treści
- Organizm i chemizm życia:
- a) hierarchiczna organizacja budowy organizmów;
b) rozpoznawanie na podstawie rysunku, schematu, zdjęcia lub opisu elementów budowy komórki (błona komórkowa, cytoplazma, jądro komórkowe, chloroplast, mitochondrium, wakuola, ściana komórkowa) i określanie ich funkcji;
c) charakterystyczne cechy budowy komórki bakterii, roślin i zwierząt oraz
rozpoznawanie tych typów komórek na schemacie, zdjęciu lub na podstawie opisu;
d) fotosynteza - substraty, produkty i warunki przebiegu procesu oraz wpływ wybranych czynników na intensywność procesu fotosyntezy;
e) oddychanie tlenowe i fermentacja jako sposoby wytwarzania energii potrzebnej
do życia (substraty, produkty i warunki przebiegu procesów);
f) czynności życiowe organizmów żywych.
2.Różnorodność życia:
- a) zasady systemu klasyfikacji biologicznej;
b) charakterystyczne cechy organizmów, które pozwalają przyporządkować je do odpowiednich królestw;
c) wirusy jako bezkomórkowe formy materii; - d) drogi rozprzestrzeniania się i zasady profilaktyki chorób wirusowych (grypa, ospa,
różyczka, świnka, odra, AIDS);
e) bakterie - występowanie, budowa, czynności życiowe;
f) drogi rozprzestrzeniania się i zasady profilaktyki chorób bakteryjnych (gruźlica,
borelioza, tężec, salmonelloza);
g) protisty - różnorodność budowy (treść wykraczająca poza podstawę programową);
h) sposoby zarażenia i zasady profilaktyki chorób wywoływanych przez protisty
(toksoplazmoza, malaria) - treść wykraczająca poza podstawę programową;
i) grzyby - występowanie, charakterystyczne cechy budowy, różnorodność budowy,
czynności życiowe (odżywianie, oddychanie), znaczenie w przyrodzie i dla człowieka. - Różnorodność i jedność roślin:
- a) tkanki roślinne - lokalizacja w organizmie, charakterystyczne cechy budowy,
przystosowanie budowy do pełnionej funkcji, rozpoznawanie na podstawie rysunku,
schematu, zdjęcia lub opisu (tkanka twórcza, okrywająca miękiszowa, wzmacniająca,
przewodząca) - treść wykraczająca poza podstawę programową;
b) charakterystyczne cechy budowy zewnętrznej mchów, paprociowych, roślin
nagonasiennych, roślin okrytonasiennych
c) przyporządkowanie rośliny przedstawionej na rysunku lub zdjęciu do określonej
grupy roślin (mchy, paprociowe);
d) rozpoznawanie przedstawicieli rodzimych drzew nagonasiennych i liściastych
na podstawie rysunku, zdjęcia lub opisu;
e) znaczenie mchów i paprociowych w przyrodzie;
f) znaczenie roślin okrytonasiennych w przyrodzie i dla człowieka;
g) budowa, funkcja i modyfikacje korzenia, łodygi i liścia roślin okrytonasiennych - treść wykraczająca poza podstawę programową;
h) budowa i funkcja kwiatu roślin okrytonasiennych;
i) budowa i funkcja nasion roślin okrytonasiennych - treść wykraczająca poza podstawę programową;
j) sposoby rozprzestrzeniania się nasion;
k) wpływ temperatury, dostępu tlenu, światła, wody na proces kiełkowania nasion roślin okrytonasiennych. - Różnorodność i jedność świata zwierząt:
- a) środowisko życia, charakterystyczne cechy budowy zewnętrznej oraz tryb życia
parzydełkowców, płazińców, nicieni, pierścienic, stawonogów, mięczaków;
b) związek budowy morfologicznej tasiemców z pasożytniczym trybem życia;
c) sposoby zarażenia człowieka pasożytami (tasiemiec uzbrojony i nieuzbrojony, owsik) oraz zasady profilaktyki chorób wywołanych przez te pasożyty;
d) znaczenie nicieni, pierścienic, stawonogów, mięczaków w przyrodzie i dla człowieka;
e) rozpoznawanie przedstawicieli parzydełkowców, płazińców, nicieni, pierścienic,
stawonogów, mięczaków na rysunku, zdjęciu lub na podstawie opisu,
w oparciu o cechy morfologiczne;
f) charakterystyczne cechy ryb kostnoszkieletowych, płazów bezogonowych
i ogoniastych, gadów, ptaków, ssaków łożyskowych i ich przystosowania do życia
w różnych środowiskach;
g) rozmnażanie i rozwój ryb, płazów, gadów, ptaków, ssaków;
h) zmiennocieplność i stałocieplność u kręgowców;
i) znaczenie ryb, płazów, gadów, ptaków, ssaków w przyrodzie i dla człowieka;
j) rozpoznawanie przedstawicieli ryb, płazów, gadów, ptaków, ssaków na rysunku,
zdjęciu lub na podstawie opisu, w oparciu o cechy morfologiczne.
- Organizm człowieka:
- a) tkanki zwierzęce - lokalizacja w organizmie człowieka, charakterystyczne cechy budowy, przystosowanie budowy do pełnionej funkcji (treść wykraczająca poza podstawę programową), rozpoznawanie na podstawie rysunku, schematu, zdjęcia lub opisu;
- b) budowa i funkcjonowanie układów narządów - treści nauczania podstawy programowej;
- c) skutki niedoboru witamin: A, D, K, C, B6, B12 - treść wykraczająca poza podstawę programową;
- d) sposoby nabywania odporności (czynna, bierna, naturalna, sztuczna) - treść wykraczająca poza podstawę programową;
- e) konflikt serologiczny - treść wykraczająca poza podstawę programową;
- f) schorzenia układów wewnętrznych człowieka i ich profilaktyka.
- Homeostaza:
- a) współdziałanie poszczególnych układów narządów człowieka w utrzymaniu niektórych parametrów środowiska wewnętrznego na określonym poziomie (temperatura, poziom glukozy we krwi, poziom wapnia we krwi - treści wykraczające poza podstawę programową, ilość wody w organizmie);
- b) zaburzenia w funkcjonowaniu gruczołów układu hormonalnego człowieka - przysadka mózgowa, tarczyca, trzustka - (treść wykraczająca poza podstawę programową).
Literatura
1. Aktualnie obowiązujące podręczniki szkolne do biologii dla szkoły podstawowej (klasy V- VIII) dopuszczone do użytku szkolnego przez MEN.
2. Eldra P. Solomon, Linda R. Berg, Diana W. Martin, Biologia, MULTICO Oficyna Wydawnicza, Warszawa 2016.
GEOGRAFIA ( 09.10.2025r.)
- Mapa: ogólnogeograficzna, krajobrazowa, turystyczna, skala mapy, znaki na mapie, treść mapy.
- Lądy i oceany na Ziemi: rozmieszczenie lądów i oceanów, pierwsze wyprawy geograficzne.
- Krajobrazy świata: wilgotnego lasu równikowego i lasu strefy umiarkowanej, sawanny i stepu, pustyni gorącej i lodowej, tajgi i tundry, śródziemnomorski, wysokogórski Himalajów; strefowość a piętrowość klimatyczno-roślinna na świecie.
- Ruchy Ziemi: Ziemia w Układzie Słonecznym; ruch obrotowy i obiegowy; następstwa ruchów Ziemi.
- Współrzędne geograficzne: szerokość i długość geograficzna; położenie matematyczno geograficzne punktów i obszarów; rozciągłość południkowa i równoleżnikowa.
- Krajobrazy Polski: wysokogórski (Tatry), wyżynny (Wyżyna Krakowsko Częstochowska), nizinny (Nizina Mazowiecka), pojezierny (Pojezierze Mazurskie), nadmorski (Pobrzeże Słowińskie), wielkomiejski (Warszawa), miejsko-przemysłowy (Wyżyna Śląska), rolniczy (Wyżyna Lubelska).
- Środowisko przyrodnicze Polski na tle Europy: położenie geograficzne Polski; wpływ ruchów górotwórczych i zlodowaceń na rzeźbę Europy i Polski; przejściowość klimatu Polski; Morze Bałtyckie; główne rzeki Polski i ich systemy; główne typy gleb w Polsce; lasy w Polsce; dziedzictwo przyrodnicze Polski, surowce mineralne Polski.
- Społeczeństwo i gospodarka Polski na tle Europy: rozmieszczenie ludności, struktura demograficzna Polski (wiekowa, narodowościowa, wyznaniowa, zatrudnienia); migracje Polaków; zróżnicowanie polskich miast; sektory gospodarki Polski; rolnictwo Polski; zmiany struktury przemysłu Polski; zróżnicowanie usług i ich rola w rozwoju gospodarki; rozwój komunikacji; atrakcyjność turystyczna Polski.
- Relacje między elementami środowiska geograficznego na przykładzie wybranych obszarów Polski. Wpływ: sposobu zagospodarowania dorzecza na występowanie powodzi; warunków przyrodniczych (np.: zasobów surowców mineralnych, wiatru, wód i usłonecznienia) i pozaprzyrodniczych na energetykę; rozwoju dużych miast na przekształcenia strefy podmiejskiej; procesów migracyjnych na strukturę wieku i zmiany w zaludnieniu obszarów wiejskich; przemian gospodarczych po 1989 r. na zmiany struktury zatrudnienia; transportu na rozwój działalności gospodarczej; walorów środowiska przyrodniczego i dziedzictwa kulturowego na rozwój turystyki
- Zakres umiejętności:
- sytuowanie zjawisk, wydarzeń i procesów historycznych w czasie i przestrzeni;
2. porządkowanie chronologiczne;
3. dostrzeganie zmian w funkcjonowaniu społeczeństw i związków pomiędzy różnymi dziedzinami życia;
4. dostrzeganie ciągłości rozwoju cywilizacyjnego i kulturowego;
5. charakteryzowanie zjawisk, wydarzeń i procesów historycznych;
6. dostrzeganie i wyjaśnianie związków przyczynowo - skutkowych;
7. wyjaśnianie znaczenia wydarzeń dla rozumienia współczesnego świata;
8. pozyskiwanie i porównywanie informacji pochodzących z różnych źródeł;
9. tworzenie narracji historycznej w oparciu o informacje pochodzące z różnych źródeł;
10. formułowanie wniosków i ocen.
HISTORIA (07.10.2025r.)
- Zakres treści:
- Cywilizacje starożytne:
a) porównanie koczowniczego trybu życia z osiadłym;
b) cywilizacje Starożytnego Wschodu (Mezopotamii, Egiptu i Izraela) oraz cywilizacje starożytnej Grecji i Rzymu - lokalizacja w czasie i przestrzeni oraz charakterystyka struktur społecznych i systemu wierzeń;
c) systemy sprawowania władzy oraz organizacja społeczeństwa w Egipcie, Atenach peryklejskich i Rzymie;
d) najważniejsze osiągnięcia kultury materialnej i duchowej świata starożytnego w różnych dziedzinach: filozofii, nauce, architekturze, sztuce, literaturze;
e) narodziny oraz rozprzestrzenianie się chrześcijaństwa. - Świat islamski i Bizancjum:
- a) zasięg podbojów arabskich i ich wpływ na Europę;
b) zasięg i osiągnięcia cesarstwa bizantyjskiego;
c) dostrzeganie różnic między chrześcijaństwem wschodnim i zachodnim. - Władza, społeczeństwo i kultura średniowiecznej Europy:
- a) państwo Franków;
b) rozłam w Kościele w XI wieku;
c) relacje pomiędzy władzą cesarską a papieską;
d) system lenny i podziały społeczne w średniowieczu;
e) życie średniowiecznego miasta i wsi;
f) kultura rycerska;
g) styl romański i styl gotycki;
h) rola Kościoła (w tym zakonów) w dziedzinie nauki, architektury, sztuki i życia codziennego. - Polska w okresie wczesnopiastowskim:
- a) państwo pierwszych Piastów i umiejscowienie jej w czasie i przestrzeni;
b) okoliczności przyjęcia chrztu przez Piastów oraz następstwa chrystianizacji Polski; c) kryzys, odbudowa i rozwój państwa Piastów za rządów Kazimierza Odnowiciela i Bolesława Śmiałego;
d) dokonania Bolesława Krzywoustego. - Polska w okresie rozbicia dzielnicowego:
- a) przyczyny oraz skutki rozbicia dzielnicowego;
b) przemiany społeczne i gospodarcze, z uwzględnieniem ruchu osadniczego;
c) sytuacja międzynarodowa ziem polskich w okresie rozbicia dzielnicowego
d) proces zjednoczenia państwa polskiego na przełomie XIII i XIV wieku. - Polska w XIV - XV wieku:
- a) rozwój terytorialny państwa polskiego w XIV i XV wieku;
b) dokonania Kazimierza Wielkiego w dziedzinie polityki wewnętrznej oraz w polityce zagranicznej;
c) unia Polski z Litwą;
d) związki Polski z Węgrami w XIV i XV wieku;
e) relacje polsko-krzyżackie w XIII-XV wieku;
f) rozwój monarchii stanowej i uprawnień stanu szlacheckiego (do konstytucji Nihil Novi) - Wielkie odkrycia geograficzne:
- a) przyczyny i skutki odkryć geograficznych;
b) najważniejsze dokonania odkrywców na przełomie XV i XVI w. - Europa w XV i XVI wieku:
a) cechy renesansu europejskiego i najważniejsze osiągnięcia przedstawicieli tej epoki;
b) przyczyny i następstwa reformacji;
c) kontrreformacja w Kościele katolickim. - Polska i Litwa w czasach ostatnich Jagiellonów:
- a) najważniejsze wydarzenia w dziedzinie polityki wewnętrznej ostatnich Jagiellonów
b) polityka zagraniczna ostatnich Jagiellonów;
c) unia realna pomiędzy Polską a Litwą;
d) demokracja szlachecka;
e) życie gospodarcze w XVI wieku;
f) największe osiągnięcia polskiego renesansu;
g) reformacja na ziemiach polskich. - Rzeczpospolita Obojga Narodów i jej sąsiedzi w XVI i XVII wieku:
- a) stosunki wyznaniowe i narodowościowe w Rzeczypospolitej oraz główne założenia konfederacji warszawskiej;
b) okoliczności uchwalenia artykułów henrykowskich i zasady wolnej elekcji;
c) przyczyny i skutki wojen Rzeczypospolitej z Rosją, Szwecją i Turcją;
d) przyczyny i następstwa powstania Bohdana Chmielnickiego na Ukrainie;
e) zakres chronologiczny i zasięg terytorialny potopu szwedzkiego;
f) najważniejsze bitwy w XVII wieku: pod Kircholmem, Kłuszynem, Chocimiem, Zbarażem, Beresteczkiem, Wiedniem;
g) kultura baroku - przykłady architektury i sztuki. - Europa w XVII i XVIII wieku:
- a) monarchia absolutna na przykładzie Francji Ludwika XIV;
b) idee oświecenia w nauce, literaturze, architekturze i sztuce;
c) reformy oświeceniowe w Prusach, Rosji i Austrii. - Rzeczpospolita Obojga Narodów w I połowie XVIII wieku:
- a) przejawy kryzysu państwa w epoce saskiej;
b) pozycja międzynarodowa Rzeczypospolitej w czasach saskich. - Powstanie Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej:
- a) przyczyny i następstwa amerykańskiej wojny o niepodległość;
b) wkład Polaków w walkę o niepodległość Stanów Zjednoczonych. - Wielka rewolucja we Francji:
- a) główne przyczyny rewolucji i jej rezultaty;
b) Deklaracja praw człowieka i obywatela. - Rzeczpospolita w dobie stanisławowskiej:
- a) przykłady naprawy państwa za panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego;
b) obrady Sejmu Wielkiego oraz najważniejsze postanowienia Konstytucji 3 maja;
c) konfederacja targowicka i jej następstwa;
d) polskie oświecenie i przykłady sztuki okresu klasycyzmu. - Walka o utrzymanie niepodległości w ostatnich latach XVIII wieku:
- a) zmiany terytorialne w Rzeczpospolitej w czasie rozbiorów;
b) przyczyny i skutki powstania kościuszkowskiego;
c) przyczyny wewnętrzne i zewnętrzne upadku Rzeczypospolitej. - Epoka napoleońska:
a) wojny napoleońskie;
b) utworzenie Legionów Polskich we Włoszech;
c) powstanie Księstwa Warszawskiego, jego ustrój i terytorium;
d) przemiany polityczno-ustrojowe i społeczno-gospodarcze w Europie w okresie napoleońskim;
e) postawy Polaków wobec Napoleona i stosunek Napoleona do sprawy polskiej.
CHEMIA (15.10.2025r.)
Zakres treści:
- Substancje i ich właściwości
- Wewnętrzna budowa materii.
- Wiązania chemiczne.
- Reakcje chemiczne.
- Tlen, wodór i ich związki chemiczne. Powietrze.
- Woda i roztwory wodne, za wyjątkiem porównuje i prezentuje informacje na temat składu mineralnego wody z różnych ujęć (woda wodociągowa, wody mineralne, woda morska, wody powierzchniowe)
- Wodorotlenki i kwasy.
- Sole.
FIZYKA
- Zakres umiejętności:
- rozwiązywania typowych zadań w celu utrwalania znajomości podstawowych pojęć i praw z wykorzystaniem aparatu matematycznego;
- rozwiązywania prostych zadań z realistycznymi danymi liczbowymi w celu ćwiczenia
krytycznego spojrzenia na uzyskiwane wyniki;
- poprawnego stosowania jednostek wielkości fizycznych;
- stosowania poprawnego języka fizycznego w wypowiedziach pisemnych;
- umiejętność zamiany jednostek, przeliczania wielokrotności i podwielokrotności, stosowania związków jednostek pochodnych SI z jednostkami podstawowymi;
- obliczanie wartości prędkości średniej, obliczanie drogi w kolejnych sekundach ruchu, korzystanie z interpretacji pola pod wykresem v(t), a(t) w ruchu: jednostajnym, jednostajnie przyspieszonym z prędkością początkową, ruchu jednostajnie opóźnionym;
- Zakres treści:
Treści kształcenia z fizyki dla szkoły podstawowej zawarte w podstawie programowej:
- ruch i siły;
- energia mechaniczna;
- jednostki podstawowe i pochodne układu SI;
- właściwości materii;
- droga w ruchu jednostajnie przyspieszonym prostoliniowym i opóźnionym;
- rozszerzalność temperaturowa ciał;
- równowaga cieczy w naczyniach połączonych;
III. Literatura
- Podręczniki z fizyki dla szkoły podstawowej dopuszczone przez MEN do użytku szkolnego, uwzględniające podstawę programową kształcenia ogólnego w szkole podstawowej.
- Subieta R., Fizyka. Zbiór zadań. Klasy 7-8. Szkoła Podstawowa, WSiP, Warszawa 2018.
- Kurowski A., Niemiec J., Świat fizyki. Zbiór zadań dla klasy 7, WSiP, Warszawa 2017.
- Kurowski A., Niemiec J., Świat fizyki. Zbiór zadań dla klasy 8, WSiP, Warszawa 2018
Uwaga: na każdym stopniu konkursu uczeń może korzystać z kalkulatora, linijki, ekierki i cyrkla.
INFORMATYKA (17.10.2025r.)
- Rozumienie, analizowanie i rozwiązywanie problemów Tworzenie sekwencji i drzew informacji (np. obrazki, teksty, obiekty z cechami). Formułowanie algorytmów do rozwiązywania problemów codziennych i szkolnych (np. liczenie średniej, sterowanie robotem, dodawanie i odejmowanie).
Rozpoznawanie i stosowanie kroków algorytmicznego rozwiązywania problemów (specyfikacja, analiza, schemat blokowy, lista kroków, zapis w języku programowania).
Znajomość algorytmów: podzielność liczb, Euklidesa (z odejmowaniem i z resztą dzielenia), wyszukiwania, sortowania (np. przez wybieranie, zliczanie).
Konkursy przedmiotowe organizowane przez Śląskiego Kuratora Oświaty dla uczniów szkół podstawowych w roku szkolnym 2025/2026
Prezentacja przykładów zastosowań informatyki w innych dziedzinach, w zakresie pojęć, obiektów oraz algorytmów .
- Programowanie i rozwiązywanie problemów z wykorzystaniem komputera
Tworzenie programów w językach wizualnych i tekstowych z użyciem instrukcji warunkowych, iteracyjnych, funkcji, zmiennych, tablic.
Programowanie robotów i obiektów na ekranie.
Tworzenie dokumentów i prezentacji multimedialnych (tekst, grafika, animacja, dźwięk, film). Tworzenie strony internetowej z użyciem HTML. (odnośniki, podstawowe znaczniki języka html)
Praca z arkuszem kalkulacyjnym: formuły, wykresy, filtrowanie danych, adresowanie, porządkowanie Wyszukiwanie informacji w sieci z użyciem zaawansowanych zapytań.
- Posługiwanie się komputerem, urządzeniami cyfrowymi i sieciami
Opis budowy i działania sieci komputerowych (LAN, Internet, podstawowe urządzenia sieciowe, adresacja sieci IPv4, topologia, itp.).
Korzystanie z urządzeń do tworzenia treści multimedialnych.
Praca z edytorem tekstu
Poprawne użycie terminologii informatycznej.
- Kompetencje społeczne
Znajomość głównych etapów historycznego rozwoju informatyki i technologii.
- Prawo i bezpieczeństwo
Zasady etyczne: prywatność, własność intelektualna, bezpieczeństwo cyfrowe. Rozpoznawanie zagrożeń technologicznych i stosowanie profilaktyki antywirusowej Znajomość typów licencji oprogramowania i udostępniania zasobów w sieci. Rozpoznawanie fake newsów, krytyczna analiza źródeł, ochrona prywatności
w mediach społecznościowych, cyberzagrożenia (np. phishing, deepfake)
- Świat nowych technologii
Sztuczna inteligencja (AI - Artificial intelligence) - podstawowe pojęcia i zagadnienia